Fundamenty są kluczowym elementem każdej konstrukcji budowlanej, odpowiadającym za przenoszenie obciążeń na grunt. W zależności od warunków gruntowych oraz specyfiki budynku, można wyróżnić różne typy fundamentów. Poniżej przedstawiamy najpopularniejsze rodzaje fundamentów, ich charakterystykę oraz zastosowanie.

1. Fundamenty bezpośrednie

Fundamenty bezpośrednie przenoszą obciążenia budynku bezpośrednio na grunt. Stosuje się je w przypadku, gdy warstwa nośna gruntu znajduje się na stosunkowo małej głębokości. Do najczęściej stosowanych fundamentów bezpośrednich należą:

• Ławy fundamentowe: Najpopularniejszy typ fundamentu, składający się z betonowych poszerzeń pod ścianami nośnymi. Ławy rozkładają obciążenie na większej powierzchni, co zwiększa stabilność budynku. Wykonuje się je najczęściej w technologii żelbetowej.
• Stopy fundamentowe: Używane pod pojedyncze słupy, filary lub kominy. Mają kształt kwadratu lub prostokąta i wykonuje się je z betonu lub żelbetu, w zależności od nośności gruntu.
• Płyty fundamentowe: Stosowane pod całymi budynkami, zwłaszcza na gruntach o niskiej nośności lub tam, gdzie występuje ryzyko nierównomiernego osiadania. Płyty wykonuje się z betonu i rozkładają obciążenie równomiernie na dużej powierzchni.
• Ruszty fundamentowe: Wykorzystywane na słabo nośnych gruntach w celu zwiększenia sztywności konstrukcji. Zazwyczaj mają formę ław wzmocnionych żebrami.
• Skrzynie fundamentowe: Stosowane w przypadku budynków wysokich lub na terenach szkód górniczych. Mają formę monolitycznej skrzyni z żelbetowymi ścianami i płytami.

2. Fundamenty pośrednie

Fundamenty pośrednie (głębokie) przenoszą obciążenia do głębszych warstw gruntu, gdzie znajduje się stabilniejsze podłoże. Stosuje się je w sytuacjach, gdy warunki gruntowe są niekorzystne dla fundamentów bezpośrednich. Do fundamentów pośrednich należą:

• Pale fundamentowe: Wbijane lub wiercone w grunt, przekazują obciążenia przez tarcie na pobocznicy oraz opór pod stopą pala. Stosowane są w przypadku niestabilnych gruntów.
• Studnie fundamentowe: Wykopywane w gruncie i wypełniane betonem, stosowane tam, gdzie nie można wykonać tradycyjnych wykopów.
• Kesony: Używane poniżej poziomu wody do budowy fundamentów w trudnych warunkach wodnych.
• Ściany szczelinowe: Tworzone poprzez wykopanie szczelin w gruncie i wypełnienie ich betonem, stosowane do stabilizacji gruntu oraz jako elementy konstrukcyjne.

Wybór odpowiedniego rodzaju fundamentu jest kluczowy dla stabilności i bezpieczeństwa budynku. Fundamenty bezpośrednie są najczęściej stosowane w budownictwie jednorodzinnym, gdy warunki gruntowe na to pozwalają. Z kolei fundamenty pośrednie są niezbędne w trudniejszych warunkach gruntowych, gdzie konieczne jest przeniesienie obciążeń do głębszych warstw stabilnego gruntu. Dobrze zaprojektowane i wykonane fundamenty stanowią podstawę trwałej i bezpiecznej konstrukcji budowlanej.